Lamparta szukam o odwadze lwa…

źródło ilustracji: Die Bombe, r. 1924;
z: http://anno.onb.ac.at

Pamiętacie panią Meliton? Swatkę, która w swoim mieszkaniu „ułatwiała schadzki zakochanym”[1] i która, doznawszy w młodości bolesnych zawodów miłosnych, porzuciła myśl o zamążpójściu, po czym „brała pieniądze za ułatwianie znajomości ludziom”[2], kojarząc mniej lub bardziej szczęśliwe mariaże. Gdy Wokulski wrócił z Bułgarii z fortuną, o której „opowiadano cuda, pani Meliton sama zaczepiła go o pannę Izabelę, ofiarowując swoje usługi. I stanął milczący układ: Wokulski płacił hojnie, a pani Meliton udzielała mu wszelkich informacji o rodzinie Łęckich i związanych z nimi osobach wyższego świata”[3]. Ale równie popularnym sposobem szukania żony lub męża były przed stu laty ogłoszenia matrymonialne. U schyłku dziewiętnastego wieku pojawiały się w prasie codziennej, lecz już dwie dekady później w tygodnikach i miesięcznikach specjalizujących się w kojarzeniu małżeństw, choćby w ukazującym się od 1917 roku dwumiesięczniku „Fortuna-Versal”, pierwszym w Polsce piśmie matrymonialnym towarzyskim (jego motto: „Nadzieja to życie”). Dziś te wiekowe anonse przeważnie bawią, ale że małżeństwo jest sprawą śmiertelnie poważną, czytając je, uśmiechnijmy się z nostalgią.

/pisownię w cytatach, zwłaszcza ortografię, niekiedy uwspółcześniłam/

Różowe szkiełka marzeń

źródło ilustracji: Die Bombe, r. 1924;
z: http://anno.onb.ac.at

Lamparta szukam o odwadze lwa, a sercu gołębia, dla wspólnych spacerów i wycieczek, ewentualnie wyjazdu do Francji (swój koszt). Znajomość ortografii obowiązująca, znajomość francuskiego mogę dopełnić. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 77)[4]

Człowiek patrzący na życie nie przez różowe szkiełka marzeń, lecz jako na drogę pełną cierni i trudów, znajdzie we mnie prawdziwą, szczerą i gospodarną towarzyszkę, umiejącą ocenić dobre i szlachetne serce. Pochodzę z rodziny ziemiańskiej, ale obecnie utrzymuję się tylko z tego, co zarobię. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 78)

Książę ducha, naturalny jasnowidz, znający doskonale życie i duszę ludzką, podejmie się leczenia duszy beznadziejnie chorej. Zamożność danej osoby konieczna we własnym interesie do leczenia. Największym szczęściem człowieka zdrowie duszy. Posiadam talizman życia. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 77)

W przepastne wiry życia z bogatym, przystojnym, gentelmeńskim partnerem wejdzie 26-letnia, ładna, zgrabna blondynka. Cel matrymonialny. (Fortuna-Versal, 1928 r., nr 83)

Okultystka, poetka, szuka pokrewnego ducha, od lat 50. Cel: wzajemny bodziec do twórczości pod „Razem ku nowym jutrzniom”. (Fortuna-Versal, 1928 r., nr 83)

Jestem wybrednym, być może dlatego nie znalazłem dotychczas tej, którą mógłbym nazwać wybranką swego serca, lecz nie zwątpiłem, że znaleźć ją mogę. Dlatego ślę w świat zew duszy i czekam, aż odezwie się echo. O sobie zbyt wiele powiedzieć nie chcę, gdyż wolę to pozostawić do oceny. Zdania ludzkie twierdzą, że mam wiele danych do podobania się. Jestem kawalerem, lat 32, wzrostu wyżej średniego, blondyn, handlowiec-przemysłowiec (zdolny fachowiec), charakter bardzo dobry. Ożenię się z panienką do lat 25, blondynką wysmukłą, z lepszej, zamożnej rodziny, z dobrym charakterem, bo z taką tylko mogę sobie stworzyć gniazdko rodzinne, o jakiem marzę. (Fortuna-Versal, 1929 r., nr 92)

Fachowiec szuka fachowca

źródło ilustracji: Die Bombe, r. 1924;
z: http://anno.onb.ac.at

Pragnę poznać panią o głębszym rozumie, nowoczesnym poglądzie i szlachetnej, dobrej duszy, do lat 40, nieźle sytuowaną, niepozbawioną zalet estetycznych, która pomogłaby mi materialnie w zrealizowaniu znacznego, bardzo produkcyjnego wynalazku, gwarantującego dobrą przyszłość. Jestem wdowcem, lat 43, normalnej budowy, zdrów, wysoki, blondyn, kędzierzawy, muzykalny. Mam córeczkę lat 12 i synka lat 10, zakład stolarski z umeblowanym pokojem. Więcej zalet czy wad można poznać nieomylnie tylko w zbliżeniu osobistem. (Fortuna-Versal, 1930 r., nr 102)

Kawaler, lat 26, wzrostu średniego, fachowiec, posiadający gotówkę 2000 złotych, z braku znajomości pragnie poznać pannę do lat 30, dobrze zbudowaną, przystojną, fachową, posiadającą mieszkanie lub odpowiedni posag. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 77)

Jestem młoda, mówią, że niebrzydka, uzdolniona w dwóch fachach, bardzo popłatnych i eleganckich. Zastrzegam, że materialistką nie jestem, ale gdyby do tego dodać chociaż niewielką sumę, byłaby całość zachwycająca. Wobec powyższego mam nadzieję, że znajdzie się ktoś, kto by o mnie w innym razie nie dowiedział się. (Fortuna-Versal, 1928 r., nr 83)

Dla rozwinięcia interesu

źródło ilustracji: Die Bombe, r. 1924;
z: http://anno.onb.ac.at

Oficer rezerwy, przemysłowiec, lat 27, katolik, zaślubi osobę łagodnego usposobienia. Posag – kilka tysięcy dolarów dla rozwinięcia interesu pożądany. Sprawę traktuję poważnie i honorowo. (Fortuna-Versal, 1929 r., nr 92)

Kawaler, lat 38, wzrost średni, szatyn, muzykalny, znam języki: polski, rosyjski i francuski. Poznam panią lat 40, zdrową, dobrej duszy, która zgodziłaby się na swój koszt wyemigrować ze mną do Chicago (Ameryka) ewentualnie mieszkankę Chicago (narodowość i wyznanie obojętne), która ułatwiłaby mi całkiem wyjazd do Chicago. Powód wyjazdu: milionowy spadek po ojcu, którego będąc w Polsce nie mam możności wykorzystać, a będąc w Chicago, bez trudności dałoby się to osiągnąć. Cel matrymonialny. (Fortuna-Versal, 1930 r., nr 102)

Przystojny szatyn, lat 22, ożeni się z panią, która dopomoże mu materialnie do zdania matury lub postara się o posadę. (Wojsko wysłużył). (Fortuna-Versal, 1928 r., nr 83)

Potomek zacnego, starego, wielkoksiążęcego rodu, Polak, doktor praw – średnich lat, zdrowy, solidny, uczciwy, nieco majętny, bez długów i nałogów, pragnie poślubić niewiastę majętniejszą, niezależną, zdrową, uczciwą, nawet z dziećmi. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 78)

Brzydki, źle wychowany, fachowiec, inteligentny, pensji stałej 350 zł miesięcznie, kawaler, lat 39, poszukuje przystojnej, inteligentnej, bogatej panny lub wdowy. Cel matrymonialny. Zgodzę się na ślub cywilny. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 78)

Wyższa kultura umysłowa

źródło ilustracji: Die Bombe, r. 1924;
z: http://anno.onb.ac.at

Małżeństwo z przyjaźni zawrze inżynier z panią o wyższej kulturze umysłowej (francuskiej lub anglosaskiej). (Fortuna-Versal, 1928 r., nr 83)

Katolik, lat 40, bez żadnych nałogów, na wyższem stanowisku państwowym, inteligentny, muzykalny, wysoki, ciemno-blondyn, przystojny, dobrze zbudowany, ładnej prezencji, silny zdrów, o dużym temperamencie, wesołego usposobienia, pozna starszą damę, inteligentną. Cel – kochać i być kochanym; małżeństwo możliwe. Pieniędzy nie szukam. Panie, traktujące serio, proszone są o składanie ofert pod „Radość życia”. (Fortuna-Versal, 1928 r., nr 83)

Przystojny młodzian, chcący się gwałtem ożenić, poszukuje sympatycznej, bardziej wewnętrznie pięknej niewiasty, lub osoby, która by mu to głupstwo wyperswadowała. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 78)

Kulturalny, inteligentny, łagodny, szuka wdowy lub panny, lat 50, samotnej, złożonej kultem ciała, materialnie ubezpieczonej, która charakterem zasługiwała, by ją uwielbiać. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 77)

Kobiety niebanalne w cenie

źródło ilustracji: Die Bombe, r. 1924;
z: http://anno.onb.ac.at

Mężczyzna, energiczny i niezależny, bardzo zamożny, a nielubiący kobiet banalnych, chce poznać w celu towarzyskim wytworną, bardzo przystojną niewiastę, energiczną, umiejącą władać, rozkazywać i wymagać, aby nad nim chcieć i móc panować. Chcę być jej najpokorniejszym sługą, jeśli potrafi z niego sobie go zrobić. Wiek, wyznanie, stanowisko społeczne obojętne. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 77)

Zamożny staruszek, potrzebujący subtelnej, delikatnej opieki kobiecej, niech pozna zamożną, starszą, kulturalną panią, która chciałaby mieć opiekuna, człowieka, aby razem leczyć się, wyjeżdżając do miejsc kuratoryjnych. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 77)

Niezwykła kobieto, jeżeli pragniesz poznać podobnie niezwykłego młodego mężczyznę, to napisz, wskazując czas, miejsce zapoznania. (Fortuna-Versal, 1927 r., nr 77)

Trzy dziewuszki młode, bardzo ładne, eleganckie, wykształcone i bogate (bardzo), w wieku 20-21 lat, chciałyby poznać poważnych panów, na stanowiskach, którzy daliby rękojmię stałego i spokojnego szczęścia w małżeństwie. (Fortuna-Versal, 1928 r., nr 83)

---

[1] Bolesław Prus, Lalka, Książka i Wiedza, Warszawa 1949, s. 225.

[2] Tamże.

[3] Tamże, s. 226.

[4] Wszystkie anonse zaczerpnęłam z „Fortuna-Versal”; źródło:  Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=270226&from=publication